Rechtmatig Overheidshandelen in Den Haag
Rechtmatig overheidshandelen in Den Haag houdt in dat lokale en nationale overheden, zoals de Gemeente Den Haag, hun beslissingen en werkzaamheden uitvoeren volgens de wet. Dit principe uit het bestuursrecht bouwt vertrouwen op bij Hagenaars. De overheid moet voldoen aan regels rond bevoegdheid, zorgvuldigheid en evenredigheid. Dit artikel belicht het thema, vooral in verband met nadeelcompensatie voor inwoners van Den Haag.
Wat betekent rechtmatig overheidshandelen voor Den Haag?
Binnen het Nederlandse bestuursrecht omvat rechtmatig overheidshandelen alle acties van organen zoals de Gemeente Den Haag die aan wettelijke normen voldoen. Overheden mogen enkel optreden met de juiste bevoegdheid en procedures. Dit geldt voor besluiten zoals vergunningen en fysieke ingrepen, denk aan wegwerkzaamheden langs de Laan van Wateringse Veld of boomkap in parken als het Westbroekpark.
Dit voorkomt willekeur en beschermt burgers tegen overmacht. Bij onrechtmatige acties kun je bezwaar maken of in beroep bij de Rechtbank Den Haag. Zelfs bij rechtmatig handelen met schade, zoals bij infrastructurele projecten, kun je nadeelcompensatie aanvragen – zie ons artikel over nadeelcompensatie.
Wettelijke grondslag
De basis voor rechtmatig overheidshandelen ligt in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Relevante bepalingen zijn:
- Artikel 3:1 Awb: Uitvoering met oog op doelen en beginselen.
- Artikel 3:2 Awb: Zorgvuldigheid – afwegen van belangen, inclusief die van Haagse bewoners.
- Artikel 3:4 Awb: Evenredigheid – nadelen niet disproportioneel.
- Artikel 3:46 Awb: Goede motivering van besluiten.
- Artikel 4:125 Awb: Procedure voor bezwaar.
De Grondwet (art. 3 en 5), EVRM (art. 6 en 8) en uitspraken van de Raad van State in Den Haag spelen ook mee. Voor nadeelcompensatie door rechtmatig handelen geldt de bijgewerkte 'Gemeenschappelijke beoordelingsmaatstaf' (GBB) sinds 2023.
Voorwaarden voor rechtmatig handelen in Den Haag
Rechtmatigheid vereist formele en inhoudelijke checks:
- Bevoegdheid: Wettelijke basis (art. 3:40 Awb).
- Competentie: Juist orgaan, zoals Gemeente Den Haag (art. 3:41 Awb).
- Procedures: Inspraak, termijnen en publicatie (hoofdstuk 3 Awb).
- Inhoudelijke eisen: Zorgvuldigheid, evenredigheid en motivering.
- Geen machtsmisbruik: Geen détournement de pouvoir.
Vergelijking rechtmatig vs. onrechtmatig
| Criterium | Rechtmatig | Onrechtmatig |
|---|---|---|
| Bevoegdheid | Solide wettelijke grond | Ontbrekend of verkeerd |
| Zorgvuldigheid | Belangen meegewogen | Onvolledig onderzoek |
| Gevolg | Nadeelcompensatie mogelijk | Onrechtmatige daad (BW art. 6:162) |
Voorbeelden uit Den Haag
De Gemeente Den Haag geeft een omgevingsvergunning voor nieuwbouw bij het Centraal Station. Rechtmatig als inspraak is gehouden, milieuchecks zijn gedaan en motivering klopt. Bewoners lijden hinder door stof en lawaai, met waardeverlies. Via GBB claim je nadeelcompensatie.
Rijkswaterstaat verbreedt de A4 nabij Den Haag: trillingen beschadigen huizen. Rechtmatig bij juiste procedures – eigenaars eisen compensatie op basis van metingen.
Tegenvoorbeeld: Boomkap in Clingendael zonder motivering is onrechtmatig; vernietigbaar bij Rechtbank Den Haag.
Rechten en verplichtingen in Den Haag
Uw rechten als Hagenaar:
- Inzage en motivering (Awb art. 15).
- Bezwaar/beroep bij Rechtbank Den Haag (Awb hoofdstuk 6 en 8).
- Compensatie bij rechtmatige schade.
- Rechterlijke schadevergoeding indien nodig.
Overheidsplichten:
- Transparantie en zorg.
- Schade minimaliseren of vergoeden.
- Betrekkelijk snelle besluiten (Awb art. 4:13).
Zie ook: Bestuursrecht Den Haag, Bezwaar en beroep.
Veelgestelde vragen
Schade door rechtmatig handelen in Den Haag?
Verzoek nadeelcompensatie bij Gemeente Den Haag met GBB en bewijs (taxaties). Gratis hulp via Juridisch Loket Den Haag.
Is een besluit rechtmatig zonder bezwaar?
Nee, het kan onherroepelijk worden, maar feiten tellen voor claims.
Verschilt het per overheidslaag in Den Haag?
Nee, Awb geldt uniform voor gemeente, provincie en rijk, met lokale nuances bij Rechtbank Den Haag.